6 Şubat Depremlerinin 2. Yılı: Riskler Devam Ediyor
Türkiye’yi derinden sarsan 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinden iki yıl geçti. Depremler sonucunda 50 binden fazla vatandaş hayatını kaybederken, yaklaşık 40 bin bina yıkıldı ve 200 binden fazla yapı ağır hasar aldı. Depremin etkilediği 11 ilde milyonlarca insan doğrudan etkilendi.
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Açıklaması
“6 Şubat Depremleri, etkilediği geniş alan ve büyük yıkımın yanı sıra, Türkiye’de depreme hazırlık konusundaki eksiklikleri bir kez daha gözler önüne sermiştir. Ülkemizin aktif fay hatlarıyla çevrili olduğu bilinen bir gerçektir. Ancak bilim ve mühendislik uygulamalarına gereken önem verilmediği sürece benzer felaketlerin yaşanması kaçınılmazdır.”
“Deprem istatistikleri, her altı yılda bir 7 ve üzeri büyüklükte, her yıl ise en az iki adet 6 ve üzeri büyüklükte depremin meydana geldiğini göstermektedir. Türkiye’de 2023 yılında 74 bin 232, 2024 yılında ise 31 bin 890 deprem kaydedilmiştir. Bu rakamlar, ülkemizin yüksek depremselliğinin açık bir kanıtıdır. Ancak, tüm bu verilere rağmen riskli yapı stokunun dönüşüm hızı son derece yetersizdir.”
“AFAD tarafından yapılan bir senaryo çalışmasına göre, Marmara Denizi’nde meydana gelebilecek 7.5 büyüklüğündeki bir deprem sonucunda 44 bin 802 binanın yıkılacağı, İstanbul’da 26 ile 30 bin arasında vatandaşın hayatını kaybedebileceği öngörülmektedir. Buna rağmen, yapı stokumuzun durumu hala belirsizliğini korumaktadır.”
Depreme Hazırlık Çalışmaları Yetersiz
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası, riskli yapı stokunun dönüşüm hızının çok yavaş ilerlediğini vurgulayarak şu verileri paylaştı:
- 2025 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programına göre Türkiye’de toplam konut sayısı 42,2 milyon.
- TBMM Araştırma Komisyonu’na göre 6-7 milyon konutun acilen dönüştürülmesi gerekiyor.
- 2012 yılından bu yana 781 bin 333 konut riskli olarak tespit edildi, 711 bin 545’i yıkıldı. Ancak bu, toplam riskli yapıların yalnızca %10’unun dönüştürüldüğü anlamına geliyor.
“Bu hızla devam edilirse, tüm riskli yapılar ancak 100 yıl sonra dönüşmüş olacak.”
Deprem Konutları Beklenen Hızda Tamamlanmadı
6 Şubat depremlerinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 319 bini bir yıl içinde olmak üzere toplam 650 bin konut inşa edileceği sözü verilmişti. Ancak iki yılın sonunda tamamlanan konut sayısı yalnızca 201 bin oldu.
“Deprem konutlarının yalnızca %31’i tamamlandı. Mevcut konut alanlarında altyapı ve ulaşım eksiklikleri nedeniyle depremzedeler büyük zorluklarla karşı karşıya.”
Benzer şekilde, depremden etkilenen kırsal bölgelerde yapılması planlanan 143 bin 271 köy konutunun yalnızca 31 bini tamamlandı.
Depremzedeler Zor Şartlar Altında
Deprem bölgesinde ağır hasarlı yapıların yıkım süreci hala tamamlanmadı. Bölge halkı altyapı, ulaşım, sağlık ve eğitim gibi temel hizmetlerde ciddi sorunlar yaşamaya devam ediyor. Geçici barınma alanlarında yaşayan depremzedeler, elektrik ve su kesintileri, temiz suya erişim sıkıntısı ve hijyen sorunları nedeniyle sağlık riskleriyle karşı karşıya.
Yargı Süreci ve Sorumluluk Tartışmaları
TMMOB, 6 Şubat depremleriyle ilgili yargı sürecinin adil yürütülmediğini belirterek şu açıklamada bulundu:
“Yıkımın gerçek sorumluları hala tam olarak ortaya çıkarılmadı. Açılan davalarda en az 5 bin kişinin ölümüne sebep olan binaların sorumluları yargılanıyor. Ancak yalnızca 60 civarında kamu görevlisi hakkında soruşturma izni verildi. Gerçek sorumlular belirlenmeden, yalnızca teknik elemanlar suçlu ilan edilmektedir.”
“Gelecekte Aynı Acıları Yaşamamak İçin Acil Önlemler Alınmalı”
“17 Ağustos 1999 Depremi’nden sonra verilen büyük vaatler kısa sürede unutuldu ve çeyrek asırdır depreme hazırlık konusunda ciddi ilerleme sağlanmadı. 6 Şubat depremlerinin akıbeti de aynı şekilde ilerliyor. Eğer gerekli önlemler alınmazsa, gelecekte aynı acıları tekrar yaşamamız kaçınılmazdır.”
“Riskli yapı stokunun hızla dönüştürülmesi, yapı denetim sisteminin baştan sona revize edilmesi, mühendislik hizmetlerinin eksiksiz uygulanması ve meslek odalarının sürece dahil edilmesi gerekmektedir.”