TARİHE YÖN VEREN ADAM; ÇOBAN MUSTAFA PAŞA
Kıymetli okuyucularım bu yazımızda sizlere Osmanlı tarihinde adı altın harflerle yazdıran, Gebze’nin bânisi Çoban Mustafa Paşa’nın vefatının 495. Sene-i Devriyesinde rahmet, minnet ve şükranla yad ediyorum. Evrensel Kültür ve Sanat Derneği olarak 27 Nisan günü yani bugün anma programını yaparak tarihi bilgiye sadık kalmaya çalışıyoruz. Bölge protokolü Gebze Belediyesi bünyesinde anma programı yapması önemli bir husus lakin gün olarak yanlış gün tercih ettiklerini buradan dile getirmek seneye aynı hataya düşmemelerini dileyecem ama bu değişmeyecek bir kez daha aynısını yapmış ve yapmaya devam edeceklerdir. Bu konuyu geride bırakalım asıl ve önemli olan Çoban Mustafa Paşa konusuna gelecek olursak….
Çoban Mustafa Paşa hayatını inceleyip, kitap çalışmasını yaptıktan sonra şu sözü dile getirmiştim;
“Onu tanımak sultanların hükmünü bilmektir”
Haydi Paşamızın hayatına ortak olalılım dostlar…
Savaş Meydanlarına Sığmayan Adam; Çoban Mustafa Paşa (1478-1529)
“Ey Mısır, Hayır Bey’in ölümüne üzülme. Aksine Mustafa ile sevin. Yakında onun hayırlı bir bey olduğunu göreceksin.”
Nasıreddin Muhammed Bin Kansu
Osmanlı’da bir sınıfa bağlı olmanız önemli değil, ehil iseniz Padişahlık dışında devletin her kapısı herkese açıktır. Çoban Mustafa Paşa bunun en iyi örneklerinden biridir.
Gazi, Damat, Serdar, Vali, Paşa gibi bir çok unvanla alınır Mustafa Paşa’nın asıl adı Gazi Mustafa Bin Abdülkerim’dir. Paşa Viyana kuşatması hazırlıkları sırasında rahatsızlanıp 27 Nisan 1529 yılında İstanbul’da vefat eder. Çoban Mustafa Paşa’nın tarifi konusunda ünlü Mısırlı tarihçisi İbn İyas’ın tarifinde ise kendisinin “Beyaz renkli, Arap yüzlü sakal traşlı iki küçük sarı bıyıklı, orta boylu ihtişamlı, biraz utangaç biriydi” Nizama yön veren büyük hükümdarlardan olan Sultan İkinci Beyazıd (Veli) Han (1481-1512), Yavuz Sultan Selim (1512-1520), Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) dönemlerin de önemli devlet görevlerde bulunmuş kıymetli devlet ve dava adamıdır. Yeniçeri ocağında yetişmiş olan Mustafa Paşa, kapıcıbaşlılık, beylerbeyilik, Rumeli Beylerbeyliği, serdarlık, valilik ve ikinci vezirlik görevlerinde bulunmuştur. Çoban Mustafa Paşa Yeniçeri Ocağı’nda yetişmiş, Rumeli Beylerbeyliğinden sonra Yavuz Sultan Selim zamanında vezir olmuştur. 1514 yılında Çaldıran Meydan Muharebesi, Mercidabık Meydan Muharebesi ve Ridaniye Meydan Muharebesi katılmış ve kaçan Memlük Sultanı Tomambay’ı yakalayarak bu başarısından ötürü Rumelibeylerbeyi görevini Üçüncü Vezirlik taşımıştır. Yavuz Sultan Selim Han 1520 yılında Tekirdağ Muratlı Yukarısırt köyünde vefatına yakın süresinde yanına çağırdığı iki kişiden biri olmuş ve Yavuz’un vefatıyla Hazine-i Hümâyûn’u koruma görevini üstlenmiştir. Kanuni Sultan Süleyman devrinde Belgrad seferinde (1521), Belgrad’a Tuna tarafından saldıran kuvvetlere komuta etmiştir. 1522’de Serdar olarak donanmanın başında Rodos seferine çıkan Mustafa Paşa, kuşatma sırasında vefat eden Mısır Valisi Hayr-Bay’ın yerine Mısır Valiliğine atanmış ve 6,5 ay kadar süren Mısır Valiliği sırasında çıkan isyanı bastırdıktan sonra İstanbul’a çağrılarak yeniden vezirlik görevini sürdürmüştür. Dünyanın en kısa Meydan Muharebesi olarak geçen Mohaç Meydan Muharebesi (1526) bizzat Sultan Süleyman Han’ın yanında yer almıştır. “Çoban” lakabı ile tanınan Mustafa Paşa aynı zamanda devşirme olmasından ötürü “Boşnak” ve Yavuz Sultan Selim’in kızı Hanım Sultan ile evlenmiş olduğundan “Damat” lakapları ile de anılmaktadır. 27 Nisan 1529 yılında İstanbul’da vefat etmiş ve Gebze’de Külliye içindeki türbesine defnedilmiştir.
