TARİHE YÖN VEREN ADAM: ÇOBAN MUSTAFA PAŞA
Kıymetli okuyucularım bu yazımızda sizlere Zafername ayı olan Ağustos ayında seferlerde en çok yer alan komutanlardan biri de Gebze’nin Bânisi Çoban Mustafa Paşa’dır. 23 Ağustos 1514 Çaldıran Meydan Muharebesi, 24 Ağustos 1516 Mercidabık Meydan Muharebesi, 29 Ağustos 1521 Belgrad Savaşı,
29 Ağustos 1526 Mohaç Meydan Muharebesi gerçekleştirip özellikle Belgrad’da muazzam bir taktikle Kanuni Sultan Süleyman Han’ı ikna etmesiyle birlikte daha önce Fatih Sultan Mehmed Han’ın yaralanıp geri çekilmesine sebeb olan bu sefer Kânûnîn ilk seferi ve zaferi olarak kayıtlara geçmiştir. Bu ve daha fazlasını gerçekleştiren komutanlardan olan Çoban Mustafa Paşa’nın hayatına kısaca bakalım kıymetli okuyucularım…
“Ey Mısır, Hayır Bey’in ölümüne üzülme. Aksine Mustafa ile sevin. Yakında onun hayırlı bir bey olduğunu göreceksin.”
Nasıreddin Muhammed Bin Kansu
Çoban Mustafa Paşa 1478 yılında Bosna’da dünyaya gelmiştir. Gazi, Damat, Serdar, Beylerbeyi, Paşa gibi ünvanlarla anılan Mustafa Paşa’nın asıl adı Gazi Mustafa Bin Abdülkerim’dir. Çoban Mustafa Paşa büyük hayrat sahibi ve günümüz Gebzesi’nin başmimarıdır. Çoban Mustafa Paşa yaptırdığı hayrat eserlerle şehir medeniyetine büyük katkılar sağlamıştır. Paşa Viyana kuşatması hazırlıkları sırasında Nikris (Gut) hastalığından rahatsızlanıp 27 Nisan 1529 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.
Ünlü Mısırlı tarihçi İbn İyas Mustafa Paşa tarifinde ise kendisini “Beyaz renkli, Arap yüzlü sakal traşlı iki küçük sarı bıyıklı, orta boylu ihtişamlı, biraz utangaç biri” olarak tarif eder.
Nizama yön veren büyük hükümdarlardan olan Sultan İkinci Beyazıd (Veli) Han (1481-1512), Yavuz Sultan Selim (1512-1520), Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) dönemlerin de önemli devlet görevlerde bulunmuş kıymetli devlet ve dava adamıdır. Yeniçeri ocağında yetişmiş olan Mustafa Paşa, kapıcıbaşlılık, beylerbeyilik, Rumeli Beylerbeyliği, üçüncü vezirlik, serdarlık, valilik ve ikinci vezirlik görevlerinde bulunmuştur.
1514’te Çaldıran Meydan Muharebesinde yer almıştır. 1516 yılında Memlüklülerle yapılan Mercidabık savaşına katılmıştır.
1517 Ridaniye savaşına katılmış savaş sırasında kaçan Memlük Hükümdarı Tomanbay’ı yakalayan birliğin öncüsüydü. Yavuz Sultan Selim’in vefatı sırasında Pîrî Mehmed Paşa tarafından Hazine-i Hümâyûn anahtarı ve hazineyi koruma görevi Çoban Mustafa Paşa’ya verilmiştir. Belgrat Seferi’nde Tuna boyundaki askerî kuvvetleri komuta etmiştir. Rodos’a Serdarlık unvanıyla katılan Çoban Mustafa Paşa kuşatma sürerken 1522’de Mısır Valiliğine atanmıştır. 1526 yılında dünyanın en kısa Meydan Muharebesinde dağıtılan Macar ordusu karşısında Muhteşem Süleyman Han’ın yanında yer almıştır.
